Weekbericht Covid19 2025-33

Actueel risico volgens LoCovid 22 augustus 2025

Besmettingsrisico Covid19 is nog nét MATIG (ruim 2 weken geleden!), maar stijgt al wekenlang hard. Actuele gegevens over Covid worden zeldzaam. Geschat aantal besmettingen PER DAG ~11350 → 3 maanden later zo’n 1100 LongCovid-patiënten PER DAG erbij, waarvan ~275 ernstig beperkt. Covid19 ziekenhuisopnames worden ons onthouden. Volgens RIVM infectieradar zijn er nu weinig andere luchtweginfecties (2,39%), maar volgens Nivel zijn er wel verontrustende oplevingen van langlopende infecties als gordelroos voor ouderen en krentenbaard voor jongeren.

Sinds de heftige griepgolf in de eerste maanden van dit jaar is sprake van ondersterfte, in steeds sterkere mate, volgens zowel RIVM als onze ASMR berekening. Waar dit aan ligt is niet bekend. Als de hierboven aangekondigde Covid-golf doorzet dan zou dit al binnenkort tot flinke oversterfte kunnen leiden. Van alle eerdere uitbraken is bekend dat éérst de besmettingen toenemen, een paar weken later de ziekenhuisopnamen pieken (waar we nu niets meer over horen), en pas een maand later volgt de sterftepiek.

LET OP: Algemene onderbouwing, interpretatie en achtergrond-informatie bij de rubrieken vindt u via de [info] link in headers

Virusdeeltjes in rioolwater week 2025-32 [info]

Meting 5 augustus: 315 (x 10¹¹ virusdeeltjes per 100.000 inwoners) volgens Corona Lokaal, gebaseerd op rioolwatermetingen van het RIVM.

N.B. Het aantal rioolwaterzuiveringen waar corona-virusdeeltjes worden gemeten is vanaf 7 juli 2025 door RIVM teruggebracht van 311 naar 133, en de meetfrequentie wordt 1x per week. Hierdoor liggen de meest recente betrouwbare meetgegevens tegenwoordig ruim 2 weken in het verleden.

Dit is extra frustrerend omdat na de relatief bescheiden golf besmettingen in juni en het hoge dal van 161 op 2 juli de besmettingen alweer 5 weken lang flink stijgen, zie de grafiek van Corona Lokaal hieronder. De grijze balkjes met onzekere meetwaarden van de laatste 9 dagen suggereren ook nog verdere stijging.

Landelijke spreiding van besmettingen

Op Corona Lokaal is ook de landelijke spreiding van het coronavirus te zien, over de provincies en over de afvalwaterstations. Heel Nederland, behalve Friesland, is nu ten minste lichtgeel gekleurd (rioolwaarde tussen 100 en 400), terwijl Flevoland en Limburg al donkergeel gekleurd zijn (400-800).

Wat betreft de meetwaarden voor de aangegeven rioolwaterzuiveringstations blijven we zitten met de vraag hoeveel waarde die nog hebben. Op de kaart worden immers nog steeds veel lokaties getoond waar al maanden niet meer gemeten is en waar waarschijnlijk ook in de toekomst nooit meer gemeten zal worden. Wéér een indicator voor het besmettingsrisico verdwenen. Triest.

Verloop van aantal besmettingen per dag

Het is de moeite waard om het verband tussen virusdeeltjes in rioolwater en aantal besmettingen met Covid19 per dag, zoals gevonden door Datagraver, te gebruiken om het verloop van het aantal virusdeeltjes in rioolwater van Corona Lokaal om te rekenen naar een grafiek met het aantal dagelijkse besmettingen. Het geschatte aantal besmettingen per dag spreekt meer aan dan een abstracte rioolwaterwaarde.

Door de geïnterpoleerde, gewogen en genormeerde data van Corona Lokaal per dag te vermenigvuldigen met 36 krijgen we onderstaande grafiek, met het geschatte aantal Covid19-infecties per dag, over de pandemie vanaf 1 april 2024. Op die éne dag 5 augustus zouden er dan 11.354 besmettingen zijn geweest over heel Nederland, en 76.000 in de voorafgaande week! Terwijl zeker 5-10% aan die besmetting klachten overhoudt die langer dan drie maanden aanhouden, Long Covid dus, waarvoor géén geneesmiddel is. Hoezo is dit niet bedreigend?

In bovenstaande grafiek zijn ook de risiconiveaus Laag, Matig, Hoog en Zeer hoog aangegeven conform onze vastgestelde tabel. Het huidige niveau, tussen de groene en gele lijn, noemen we matig. Bij de verwachte stijging in de laatste weken is het goed mogelijk dat in het huidige weekend het aantal besmettingen al opgelopen is tot ruim boven de 12.500 per dag. Dan zou het risiconiveau dus al hoog zijn. We weten het alleen nog niet.

In onderstaande grafiek is het geschatte aantal besmettingen in het afgelopen jaar uitvergroot:

Cumulatief aantal besmettingen

Uitgaande van de besmettingen per dag kan ook het cumulatieve aantal besmettingen in een grafiek gezet worden:

Hier is bijvoorbeeld uit af te lezen dat pas in november 2022 Nederlanders gemiddeld 1x besmet waren, maar óók dat nu al 42,6 miljoen besmettingen een feit zijn, zodat nu, zo’n 32 maanden later, Nederlanders al gemiddeld 2,37x besmet zijn geweest. Het totale aantal besmettingen blijft stijgen, en daarmee stijgt óók het aantal patiënten met (ernstige) langdurige klachten van Long Covid.

Overigens is in een artikel “Muscle abnormalities worsen after post-exertional malaise [Red: PEM] in long COVID” in Nature Communications, van o.a. Rob Wüst van de UvA, geconstateerd dat vrijwel ALLE geteste personen, zowel LC-patiënten als gezonde controlepersonen, het typische SARS-CoV-2 nucleocapside eiwit in hun spierweefsel hadden. Dit zou betekenen dat in Nederland en waarschijnlijk overal ter wereld, feitelijk iedereen al besmet is geweest met SARS-CoV-2. Eigenlijk zouden alle onderzoeken die weinig verschil vinden tussen LongCovid-patiënten en “gezonde” mensen herhaald moeten worden.

Het onderzoek betrof wel slechts enkele tientallen proefpersonen, dus verder onderzoek is dringend nodig.

Besmettelijke personen

Nu er elke dag alweer zo’n 11.350 Covid-besmettingen bijkomen, en elke besmette persoon is ~10 dagen besmettelijk, volgt daaruit dat momenteel 113.500 mensen besmettelijk zijn, dat is ~0,63% van alle Nederlanders.

Het percentage op Covid19 positief geteste mensen wordt ook bijgehouden in de RIVM-testgroep voor registratie van luchtweginfecties (infectieradar). Dit percentage positieve Covid19-testen in Nederland wordt sinds augustus 2024 ook in grafiekvorm gepubliceerd op Corona-lokaal:

In deze grafiek zijn dezelfde patronen te herkennen als in de grafiek met het aantal infecties per dag hiervoor.

Merk op dat het percentage besmette personen in het Percentage positieve testen op 17 juli uitkomt op 0,3%. Dit is de helft lager dan onze schatting van 0,63% hierboven. Waarschijnlijk komt dat omdat veel mensen in de testgroep met luchtwegklachten een Covid19-zelftest doen, waarvan bekend is dat die vaak vals negatief zijn. Bovendien wordt een besmet persoon in de week erna niet opnieuw meegeteld, terwijl deze toch vaak 1-2 weken besmettelijk blijft.

Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid?

Of en hoe vaak Covid19-besmettingen nu nog steeds tot Long Covid leiden is een vraag die in Nederland nauwelijks aandacht krijgt. De medische elite en alle media gaan er stilzwijgend van uit dat alle bekende Long Covid-patiënten (vaak wordt een aantal van ~100.000 in Nederland genoemd) in 2020 en 2021 ziek zijn geworden. Nederlandse virologen noemen wel eens percentages van 1 à 2% dat (nu nog) langdurige klachten houdt na besmetting. Dat is ook al zorgwekkend véél, maar wel een slag in de lucht en strijdig met de resultaten van grote wetenschappelijke onderzoeken in het buitenland, zie ons artikel Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid? in de rubriek Science. In april 2023 had het RIVM zelf nog geconcludeerd o.b.v. eigen onderzoek dat omikron minder vaak dan eerdere varianten tot langdurige klachten zou leiden, maar nog altijd betrof het 1 op de 10 die Long Covid zouden krijgen.

In een recente Youtube-video komt expert Gez Medinger met een schatting van 3-6% en verwacht dat een groot deel van de patiënten een jaar later deels hersteld zal zijn, maar vragen aan AI-tools komen soms veel hoger uit, bijvoorbeeld Google schat dat 10-35% Long Covid overhoudt aan een besmetting.

We zullen in onze weekberichten voorlopig blijven rekenen met 10% kans op Long Covid per besmetting, en een kwart daarvan zal ernstige chronische klachten betreffen, dus 2,5%. Dat dergelijke onheilspellende percentages zieken toch onopgemerkt kunnen blijven kan een gevolg zijn van het feit dat niemand zich meer test op Covid, zodat men 3 maanden na een “milde verkoudheid” (of een besmetting helemaal zonder symptomen) werkelijk geen idee heeft waar die kortademigheid, slechte concentratie, hersenmist, vermoeidheid, hartkloppingen e.d. vandaan komen. Vaak wordt dan gedacht aan stress, of dat men nu eenmaal “een dagje ouder” wordt.

In Nederland kunnen LongCovid-patiënten zich aanmelden bij C-Support, maar de drempel voor acceptatie is tamelijk hoog, terwijl slechts weinigen deze mogelijkheid kennen of zich bewust zijn van het feit dat hun slepende klachten aan Long Covid toe te schrijven zijn.

Desalniettemin hebben zich tot nu toe al 33.429 mensen aangemeld, en uit onderstaande grafiek blijkt dat de aantallen aanmeldingen per maand slechts zeer langzaam dalen. In december t/m juni waren er nog zo’n 200 per maand. Dat het aantal aanmeldingen daalt is te verklaren doordat niet meer getest wordt op Covid19 en door het nog steeds vrijwel ontbreken van fysieke testen om Long Covid vast te stellen.

SARS-CoV-2 Variants of Concern/Interest [info]

De relatieve voorkomens van relevante “Variants of Concern” (VOC) en “Variants of Interest” (VOI) van het SARS-CoV-2 virus in Nederland (kiemsurveillance RIVM) zouden een indicatie moeten geven welke nieuwe bedreigingen te verwachten zijn. Echter pas op 20 augustus is de meest recente update van RIVM gepubliceerd, 4 weken na de vorige van 23 juli. Bovendien zijn er in die laatste update slechts twee betekenisvolle weken met metingen toegevoegd, week 28 en 29. De weken 30 en 31 beslaan elk slechts 6 samples. Dat is veel te weinig en we laten ze dus weg. Ook hier, bij de RIVM variantenanalyse, lopen we dus 5 weken achter op de actualiteit. In de grafiek hieronder zijn de ontwikkelingen in de varianten weergegeven vanaf 2023 week 10 t/m 2025 week 29.

Recombinant XFG (“Stratus”, roze) lijkt “nu” (5 weken geleden) de dominante variant te zijn. We zien echter óók dat voor de tweede keer de variant JN.1 terug lijkt te komen. Dit duidt er echter op dat het RIVM sinds november 2024 diverse subvarianten van JN.1 gemist heeft, die dit soort oplevingen kunnen verklaren.

Infectieradar week 2025-33 [info]

Het percentage mensen met klachten van acute luchtweginfecties, o.b.v. meldingen door een groep vrijwilligers aan het RIVM, geeft op elk moment een idee van het (algemene) besmettingsrisico. Op 16 augustus had 2,39% van de testgroep van het RIVM last van een luchtweginfectie (voortschrijdend weekgemiddelde). Dat is relatief laag en vergelijkbaar met normale minima in de zomers vanaf 2021. Het is bekend dat de meeste luchtweginfecties seizoensgebonden zijn en afnemen in de zomer, in tegenstelling tot Covid19 dat het hele jaar door tot uitbraken kan leiden.

N.B. Omdat individuele dagen niet meer te onderscheiden zijn bij weergave van een periode van 5 jaar, ben ik weer overgestapt naar weekgemiddelden.

Overige infecties

In de wekelijkse overzichten van diverse besmettelijke ziektes gevonden in de Nivel Peilstations hebben we de afgelopen jaren kunnen volgen dat sinds het opheffen van de maatregelen tegen Covid19 in het voorjaar van 2022 niet alleen Covid flink rondgegaan is, maar ook andere besmettelijke ziekten enorm huisgehouden hebben in Nederland. We zagen achtereenvolgens heftige uitbraken van longontsteking, RSV, mazelen, roodvonk (strep-A), kinkhoest, waterpokken, vijfde ziekte en krentenbaard (zie weekberichten). Sommige konden deels verklaard worden uit een afnemende vaccinatiegraad (mazelen, kinkhoest), maar meestal greep men in Nederland terug op het nonsens-begrip immuniteitsschuld. Dit terwijl aantasting van het immuunsysteem door Covid19-besmettingen een veel logischer verklaring is.

In het Nivel Surveillance Bulletin van week 33 in 2025 wordt de status van veel infectieziektes in Nederland belicht. Het aantal afgenomen monsters van respiratoire infecties was in week 33 weer laag: 11 monsters waarvan 6 positief waren. Het betreffende overzicht zegt dus weinig.

Vorig jaar heeft het aantal kinkhoestgevallen een enorme vlucht heeft genomen, maar dit jaar heeft zich dat gelukkig niet herhaald t/m week 33, dus dat slaan we ook deze week over. Hetzelfde geldt voor RSV, de uitbraak van de afgelopen winter is allang voorbij.

Het bulletin opent deze keer met een overzicht van ruim 10 jaar schurft (Scabiës). Schurft wordt veroorzaakt door de schurftmijt die overgedragen wordt door met name huidcontact. Het is opvallend dat na een jarenlange trage stijging in oktober 2021 de besmettingen ineens enorm toenamen, en in de jaren daarna tot flinke uitbraken leidden. Het is niet duidelijk of en hoe een door Covid19 verzwakt immuniteitssysteem leidt tot méér besmettingen, maar merkwaardig is het wel.

De golf van mazeleninfecties in het vroege voorjaar is gelukkig weer ingezakt, al blijven er telkens kleine uitbraken opduiken voor met name 0- tot 4-jarigen. De gestage daling van het aantal gevaccineerde kinderen is zorgelijk: bij weinig gevaarlijke infectieziekten is vaccinatie zó effectief als bij mazelen.

Het sinds het begin van dit jaar sterk verhoogde vóórkomen van gordelroos (Herpes Zoster) blijkt bijzonder hardnekkig, vooral in de categorie 65+ is het flink verhoogd dit jaar. Het is bekend dat het herpesvirus, dat latent aanwezig is in veel patiënten, na een covidbesmetting weer kan opleven, en zelfs in de daarop volgende periode tot een verhoogd risico op cardiovasculaire klachten kan leiden, volgens een recente publicatie in Nature. Er is wel een goed vaccin tegen herpes zoster, maar bijna niemand krijgt het.

Het Nivel maakt in Surveillance Bulletin week 33 ook melding van verhoogde prevalentie van krentenbaard (impetigo) deze zomer. Deze infecties lijken zelfs elk volgend jaar na het begin van de Covid19-pandemie erger te worden.

Tenslotte meld ik nog het groeiend aantal klachten bij de Nivel artsen over moeheid en zwakte de afgelopen jaren. Ook dit lijkt elk jaar toe te nemen. Het is aannemelijk dat hier vaak sprake is van ongediagnosticeerde Long Covid.

Oversterfte Covid19, 2025 week 32 [info]

Al bijna 3 jaar lang houden we ook de wekelijkse oversterfte bij, in navolging van het CBS. Zij hielden in de jaren 2020-2023 nauwgezet bij hoeveel méér sterfgevallen er per week waren in de hele bevolking dan op grond van sterfte vóór de pandemie verwacht konden worden. Vanaf 2024 werd dit weer overgenomen door het RIVM, dat vóór 2020 ook al rapporteerde over oversterfte ten gevolge van epidemieën. Helaas baseert het RIVM traditioneel de verwachte weeksterfte in 2024 en 2025 op de sterfte in de voorafgaande 5 jaren, dus inclusief coronajaren waarin de sterfte al sterk verhoogd was.

Omdat wij bepaalde bezwaren hadden tegen de rekenmethode van het CBS, en zeker tegen die van het RIVM, hebben we ook eigen analyses opgezet. Deze hebben we aangeduid met “HMD Gemiddelde” en “HMD LQI” (Laagste Kwartiel). Deze lieten voortdurend oplopende hoge oversterfte zien in 2023-2025, soms tot over de 800 extra sterfgevallen per week. Sinds april 2025 hebben we daar nog een vijfde methode aan toegevoegd, ASMR (Age-Standardised Mortality Rate), om de bezwaren van de andere methoden te ondervangen. We wilden met name de vergrijzing verdisconteren, omdat we in de tijd steeds verder verwijderd raken van prepandemische weeksterftes. Daarbij kunnen demografische ontwikkelingen een doorslaggevende rol gaan spelen. De 5 methoden staan uitvoerig beschreven in ons artikel Oversterfte door Pandemie.

De actuele weeksterftes van het CBS (CBS statline) in de 3 leeftijdsgroepen zijn inmiddels bijgewerkt t/m week 32 van 2025, zie tabel hieronder. In de twee onderste rijen zijn het verwachte aantal overledenen per leeftijdsgroep en de oversterfte per leeftijdsgroep weergegeven, volgens de ASMR.

Weeksterfte per leeftijdsgroep	0-65	65-80	80+	Totaal
Aantal overledenen 2025 week 32	336	928	1550	2814
Verwacht aantal overledenen 2025-32	418	942	1677	3037
Oversterfte per leeftijdsgroep 2025-32	-82	-14	-127	-223

Over de eerste 30 weken van 2025, ten opzichte van de vorige rapportage van weeksterftecijfers, zijn in totaal 68 nameldingen gekomen van overlijdens. Dat is normaal bij de 2-wekelijkse rapportage van het CBS.

In onderstaande grafiek staat verder nog het verloop van de oversterfte volgens de ASMR-methode, voor alle weken van in periode 2020-2025, uitgesplitst naar de 3 leeftijdsgroepen 0-65, 65-80 en 80+, en natuurlijk de totale oversterfte als som van die drie.

De oversterfte volgens ASMR is dus al 22 weken negatief, er is sprake van ondersterfte. De laatste weken wordt de ondersterfte steeds extremer. Na een stevige epidemie of een hittegolf is een terugslag van een maand of twee normaal: veel oudere en zwakkere personen sterven dan een paar maanden eerder dan anders het geval zou zijn.

Verklaringen voor deze lange periode van ondersterfte, zonder aanvullend onderzoek, zullen op speculaties berusten. Het lijkt erop dat de voortdurende besmettingsgolven Covid19 het afgelopen jaar nauwelijks nog tot extra sterfte geleid hebben. Mogelijk heeft de overgrote meerderheid inmiddels een zekere immuniteit tegen de levensbedreigende respiratoire effecten van een initiële besmetting van de luchtwegen, door eerdere besmettingen en/of vaccinaties. Kwetsbare mensen, die extra gevoelig zijn voor longziektes, zullen intussen al overleden zijn bij eerdere besmettingsgolven, behalve misschien de mensen die zich nog steeds beschermen tegen besmetting. Door alle Covid-golven de afgelopen 5 jaren is het reservoir kwetsbare personen gewoon op.

Dit lijkt goed nieuws: de huidige bevolking is kennelijk minder gevoelig voor ernstige longziektes en de kans op overlijden daarbij vermindert. Dit is ook consistent met het feit dat er minder ziekenhuisopnames schijnen te zijn (er wordt helaas niet meer over gerapporteerd). Maar de keerzijde is dat het narratief van overheden en de medische elite, dat Covid19 voorbij is of “een griepje” is geworden, nu breed geaccepteerd is in de samenleving. Daarmee zijn alle beschermende maatregelen overboord gegaan en Covid19 gaat rond als nooit tevoren. Nu wordt iedereen dus herhaald blootgesteld aan het virus, waarbij elke besmetting meer schade kan aanrichten aan alle organen, zoals bloedvaten, het hart, de hersenen, de nieren, de darmen, de longen. Het leidt in de meeste gevallen niet tot een snelle dood, maar wel tot langdurige symptomen, vermindering van fysieke capaciteiten, mentale aftakeling en voor velen tot invaliditeit. Long Covid dus.

De grootste bedreiging van Covid19 is dus niet langer acute longontsteking en sterfte, maar chronische ziekte, ziekteverzuim door toevallig optredende infecties, ernstige handicaps, blijvende invaliditeit en arbeidsongeschiktheid. Met andere woorden: het leidt tot een ernstige vermindering van de kwaliteit van leven.

Overigens hebben we het afgelopen jaar nog geen echte Covid-golf gehad, en nu er dan toch een nieuwe heftige uitbraak voor de deur staat, moeten we er niet raar van opkijken als over enkele weken ook de oversterfte weer terugkeert.

Voor de volledigheid voegen we hier ook nog de oversterfte-berekeningen volgens RIVM en HMD LQI toe aan de ASMR sterfte per leeftijdsgroepen:

Methode	Weekovst	Percentage	Cumulatief	Cum.Pos.
RIVM	-146	-4,9%	46.606	57.238
HMD LQI	343	13,9%	165.854	165.854
ASMR 0-65	-82	-19,6%	-341	3738
ASMR 65-80	-14	-1,5%	16.587	18.669
ASMR 80+	-127	-7,6%	30.020	36.475
ASMR Totaal	-223	-7,3%	46.266	58.882

Het verloop van deze oversterfte over de hele pandemie wordt weergegeven in onderstaande grafiek.

De RIVM-methode laat net als ASMR serieuze ondersterfte zien, al maanden lang. HMD LQI echter noteert nog steeds hoge oversterfte, honderden extra overlijdens per week. Wij beschouwen dit nog steeds als de beste maat voor de absolute oversterfte, zeg maar hoeveel meer mensen in die week overlijden dan verwacht kon worden op basis van de jaren 2010-2019, naar rato van de bevolkingsgroei. Deze hoge oversterfte, in week 32 dus 13,9%, is zeer reëel, alleen houdt de HMD LQI methode geen rekening met de extra sterfte door vergrijzing. Omdat de laatste jaren veel méér mensen in de leeftijdsgroepen 65-80 en 80+ zaten dan 10 jaar geleden zou je verwachten dat er ook meer mensen door natuurlijke oorzaken of ouderdom komen te overlijden. Het is de vraag of dit onverkort op gaat in een pandemie, want misschien is de mortaliteit van het virus helemaal niet zo afhankelijk van de leeftijd. Uit de ASMR cijfers blijkt er echter wel degelijk een sterke correlatie tussen leeftijd en mortaliteit.

Daarom zien wij de ASMR cijfers voor de oversterfte als uiteindelijk het meest betrouwbaar. Minder “spectaculair” qua oversterfte, maar veel robuuster. Door de sluipende, verwoestende werking van het virus onderhuids is te verwachten dat op den duur óók de sterfte zal toenemen. We zullen daarom de sterfte kritisch blijven volgen.

De totale cumulatieve oversterfte volgens ASMR over de hele pandemie is 46.266, maar als we de tussentijdse, tijdelijke ondersterftes niet aftrekken wordt de cumulatieve oversterfte (Cum.Pos.) 58.882. We hebben dezelfde berekening ook op RIVM toegepast en komen dan op Cum.Pos. 57.238.

Het verloop van het (positief) cumulatieve aantal pandemiedoden volgens LQI (rood), ASMR (zwart) en RIVM (groen) is weergegeven in de grafiek hieronder.

In de grafiek hieronder is tenslotte de cumulatieve oversterfte weergegeven voor de leeftijdsgroepen 0-65, 65-80, 80+ en de totale cumulatieve oversterfte. Ook hier weer groep 0-65 groen, 65-80 blauw, 80+ paars en totale groep zwart.

In deze grafiek is goed te zien dat Covid-sterfte vooral in de leeftijdsgroepen 65-80 en 80+ optrad. In de groep tot 65 jaar betreft het hooguit 2000 sterfgevallen. Evengoed 2000 teveel natuurlijk. De belangrijkste conclusie die we echter uit het verloop van de cumulatieve oversterfte kunnen trekken is dat de trend van de oversterfte sinds het begin van de pandemie nog steeds stijgend is.

N.B. Omdat de weeksterftes door het CBS slechts één keer per 2 weken geactualiseerd worden zullen we voortaan het verloop van de oversterfte alleen publiceren in de oneven weekberichten. Oversterfte heeft bovendien weinig voorspellende waarde voor het actuele risico van Covid-besmetting. Sterfte is allang niet meer de ergst mogelijke consequentie van Covid, dat is invaliditeit door PEM, POTS of MCAS, allemaal uitingen van Long Covid. Tussen besmetting en uiteindelijk overlijden aan de gevolgen kunnen maanden of zelfs jaren verstrijken.

Conclusie: actueel risico [info]

Influenza- en RSV-besmettingen zijn verdwenen, en momenteel zijn er weinig luchtweginfecties maar wel is sprake van veel gordelroos, vooral bij ouderen, en krentenbaard, vooral bij jongeren. Ook schurft is een groeiend probleem. Die kunnen het gevolg zijn van door Covid beschadigde immuunsystemen. Verder is melden de Nivel huisartsen toenemende moeheid en zwakte in hun praktijk. Dat zou een groeiend effect van Long Covid kunnen zijn.

Wij schatten het besmettingsrisico voor Covid19 nog in als MATIG, maar de meest recente betrouwbare gegevens zijn al ruim 2 weken oud en de tendens is zorgwekkend. Een flinke Covid-golf in de nazomer en herfst wordt steeds waarschijnlijker.

We kunnen niet genoeg benadrukken dat de vervelende symptomen bij besmetting met Covid19, vaak relatief milde verkoudheidsverschijnselen, in het niet vallen bij de vaak optredende lange-termijneffecten van Long Covid, mogelijk leidend tot blijvende invaliditeit, de onzichtbare onderhuidse schade aan organen en de versnelde mentale achteruitgang véél belangrijker zijn. Ernstige vormen van PEM (Post Exercitional Malaise) en POTS (Postural Orthostatic Tachycardia Syndrome) zijn wellicht zelfs erger dan een plotseling overlijden.

Ons advies blijft om waar mogelijk beschermende maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen:

• Draag indien mogelijk een goed masker (ffp2, ffp3) op binnenlocaties
• Vermijd massale bijeenkomsten, zeker voor langere periodes binnen
• Werk zoveel mogelijk thuis
• Als je twijfelt of je besmet bent, doe dan een zelftest, liefst meerdere dagen achtereen, óók als je geen of weinig symptomen hebt
• Dring op je werkplek of bij scholen aan op ventilatie en het gebruik van hepafilters. Laat ook thuis een hepafilter draaien.
• Houd feestjes zoveel mogelijk buiten, desnoods onder een party-tent, in de zomer moet dat kunnen
• Als je de kans krijgt, laat je dan vaccineren!

We beschikken al jaren over een complete toolbox aan preventieve maatregelen, zoals te zien in het bekende “gatenkaasmodel” hieronder. De meeste maatregelen zijn de verantwoordelijkheid van de overheid, maar omdat die al jaren verstek laat gaan moeten we er zelf het beste van zien te maken met de individuele maatregelen in de eerste vijf plakjes.

Merk op dat geen van de bekende maatregelen hierboven op zich garanderen dat je een besmetting vermijdt. Met name de collectieve maatregelen rechts verlagen elk apart de kans op besmetting misschien maar met 50%. Als je ze echter consequent inzet zal het verspreidingsgetal R onder de 1 zakken, zodat elke uitbraak snel (exponentieel) zal uitdoven. Dan zijn we dus allemaal veilig! Juist dát is het cruciale belang van de collectieve maatregelen.

Indammen móet en indammen kán!

Zie ook onze uitgewerkte strategieën om de pandemie te bedwingen:

• Pandemieregels van de Goede Pandemie Praktijk
• Plan van het World Health Network met massaal testen
• Een haalbaar en afdoende geacht alternatief voor de gecompliceerde en onwerkbare maatregelenladders van VWS onder Ernst Kuipers: