Samenvatting actueel Covid19-risico 28 november 2025
Op basis van rioolwatermetingen is het besmettingsrisico Covid19 nog steeds HOOG. Echter na een piek van ca. 28.000 besmettingen per dag is het besmettingsrisico 4 weken lang gedaald. Omdat de daling de laatste week stagneert is een stijging in december zeer wel mogelijk. Dat zou dan wel als een nieuwe golf beschouwd moeten worden.
In de week voorafgaand aan 13 november zijn ca. 115.000 Nederlanders besmet met covid, waarvan naar verwachting 11.500 mensen langdurige ziekteverschijnselen zullen overhouden, Long Covid dus. Een kwart daarvan, dus 2875 mensen, zal ernstig beperkt worden in hun dagelijks leven en werk.
Verantwoordelijk voor de huidige Covid-uitbraak in Nederland is de XFG-variant, ook wel “Stratus” genoemd. Die variant is volgens de kiemsurveillance van RIVM in week 46 nog steeds dominant, maar nu wel op zijn retour. In week 46 is nu zelfs 3 keer de nieuwe variant BA.3.2 aangetroffen, een subvariant van de oude bekende BA.3 van twee jaar terug. Daar is nog weinig over bekend, maar die variant heeft enkele zeer uitzonderlijke mutaties, die mogelijk bestaande immuniteit goed kunnen omzeilen.
Volgens RIVM infectieradar gaat het totaal aantal luchtweginfecties na een dip 2 weken geleden weer flink omhoog, naar bijna 7% nu.
Het Nivel heeft in 28 monsters behalve SARS-CoV-2 veel Rhinovirus en Parainfluenzavirus gevonden, maar geen influenza. Het aantal patiënten met een influenza-achtig ziektebeeld is nog steeds op basisniveau. In het VK echter heeft influenza een vliegende start gekregen, dus de verwachtingen zijn ook in NL niet gunstig. Verder meldt het Nivel het hele jaar al sterk verhoogde aantallen patiënten met gordelroos (herpes zoster) bij de groep 65+. Het is bekend dat een Covid19 besmetting het varicella zoster virus kan reactiveren.
Het aantal patiënten met moeheid en zwakte is in jaren niet zo hoog geweest, sinds het begin van de zomer tot 30% hoger dan normaal. Dit is eenvoudig te verklaren door toename van het aantal patiënten met Long Covid, immers covid gaat tegenwoordig het hele jaar door, terwijl niemand meer test noch aan preventie doet. Toch wordt in Nederland die link meestal niet gelegd.
De afgelopen 7 weken is er voor het eerst sinds de griepgolf begin dit jaar weer serieuze oversterfte, tot 100 extra sterfgevallen per week volgens de ASMR-methode. Onze inschatting is dat deze oversterfte het gevolg is van besmettingen in de huidige covidgolf. Zoals gewoonlijk komt de piek in covid19-sterfgevallen pas weken na de piek in besmettingen.
In dit weekbericht staat ook een verslag van het PAIS-protest op het Malieveld in Den Haag, op zondag 30 november. #LoCovid was erbij, wij steunen hun roep om erkenning, meer onderzoek en meer zorg van harte!
LET OP: Algemene onderbouwing, interpretatie en achtergrond-informatie bij de rubrieken vindt u via de [info] link in headers
Virusdeeltjes in rioolwater week 2025-46 [info]
Meting 13 november: 429 (x 1011 virusdeeltjes per 100.000 inwoners) volgens Corona Lokaal, gebaseerd op rioolwatermetingen van het RIVM. Merk op dat er sinds vorige week slechts 2 dagen met betrouwbare gegevens bijgekomen zijn.
In de grafiek van Corona Lokaal hieronder is de ontwikkeling van de nieuwe besmettingsgolf zichtbaar in het afgelopen jaar, eigenlijk al sinds het vroege voorjaar, maar met veel ups en downs. De meest recente piek van 771 in week 42 ligt alweer een maand achter ons, maar na 4 weken daling treedt stagnatie op. Dit zou een signaal kunnen zijn dat er weer een nieuwe golf in de maak is, één die onze kerstvakantie komt vergallen.
N.B. Het aantal rioolwaterzuiveringen waar corona-virusdeeltjes worden gemeten is vanaf 7 juli 2025 door RIVM teruggebracht van 311 naar 132, en de meetfrequentie werd 1x per week. Hierdoor liggen de meest recente betrouwbare meetgegevens tegenwoordig ca. 2 weken in het verleden. Wij gebruiken alleen metingen met gegevens van RWZI verzorgingsgebieden met in totaal tenminste 10 miljoen inwoners.
Landelijke spreiding van besmettingen
Op Corona Lokaal is ook de landelijke spreiding van het coronavirus te zien, over de provincies en over de afvalwaterstations. De donkergeel gekleurde provincies, met een rioolwaarde tussen 400 en 800, lijken zich terug te trekken en laten een brede band zien met een rioolwaarde tussen 100 en 400.
Verloop van aantal besmettingen per dag
Het is de nuttig om het verband tussen virusdeeltjes in rioolwater en aantal besmettingen met Covid19 per dag, zoals gevonden door Datagraver, te gebruiken om het verloop van het aantal virusdeeltjes in rioolwater van Corona Lokaal om te rekenen naar een grafiek met het aantal dagelijkse besmettingen. Het geschatte aantal besmettingen per dag spreekt meer aan dan een abstracte rioolwaterwaarde. Dat is ook de reden dat het RIVM het huidige besmettingsniveau rustig “laag” kan noemen, want wat zegt ons een waarde van 500 x 100 miljard virusdeeltjes per 100.000 inwoners?
Door de geïnterpoleerde, gewogen en genormeerde data van Corona Lokaal per dag te vermenigvuldigen met 36 krijgen we onderstaande grafiek, met het geschatte aantal Covid19-infecties per dag, vanaf 1 oktober 2020, het begin van de rioolwatermetingen. Op die éne dag 13 november zouden er dan 15.442 besmettingen zijn geweest over heel Nederland, en 114.829 in de voorafgaande week! Uitgaande van een prevalentie van 10% van de besmette personen die Long Covid krijgen, dus langer dan drie maanden klachten houden (zie onderbouwing), verwachten we dus o.b.v. de afgelopen week op termijn zo’n 11.500 patiënten met nieuwe of verergerde LongCovidklachten, waarvan 2.875 ernstig beperkt zullen zijn. Hoezo is dit niet bedreigend?
In bovenstaande grafiek zijn ook de risiconiveaus Laag, Matig, Hoog en Zeer hoog aangegeven conform onze vastgestelde tabel. Het huidige niveau, tussen de gele en oranje lijn, noemen we hoog.
Cumulatief aantal besmettingen
Uitgaande van de besmettingen per dag kan ook het cumulatieve aantal besmettingen in een grafiek gezet worden:
Hier is bijvoorbeeld uit af te lezen dat pas in november 2022 Nederlanders gemiddeld 1x besmet waren, maar óók dat nu al 44,7 miljoen besmettingen een feit zijn, zodat nu, zo’n 3 jaar later, Nederlanders al gemiddeld 2,5x besmet zijn geweest. Vergelijk dat eens met de griep: de meeste mensen krijgen hooguit één keer in de 5 of 10 jaar griep, terwijl Covid19 nog steeds gevaarlijker én besmettelijker is dan influenza. Overigens kan het gemiddelde aantal Covid19-besmettingen sinds 2020 in werkelijkheid nog flink wat hoger uitpakken, omdat bijna de helft van de besmettingen zonder duidelijke symptomen verloopt. Terwijl deze asymptomatische besmettingen evengoed tot Long Covid kunnen leiden!
N.B. In bovenstaande grafiek hebben we voor het eerst rekening gehouden met het aantal geschatte besmettingen vóór 1 oktober 2020. Op basis van aantallen positieve PCR-testen in Nederland per week (volgens Our World in Data) komen we op een voorlopig totaal aantal besmettingen van 220.000. In de grafiek is echter nauwelijks te zien dat de lijn niet bij 0 begint.
Percentage besmette personen
Nu er elke dag alweer ~15.442 Covidbesmettingen bijkomen, en elke besmette persoon is ~10 dagen besmettelijk, volgt daaruit dat momenteel 154.400 mensen besmettelijk zijn, dat is ~0,86% van alle Nederlanders.
Het percentage op Covid19 positief geteste mensen wordt ook bijgehouden in de RIVM-testgroep voor registratie van luchtweginfecties (infectieradar). Dit percentage positieve Covid19-testen in Nederland wordt sinds augustus 2024 ook in grafiekvorm gepubliceerd op Corona-lokaal:
In deze grafiek zijn dezelfde patronen te herkennen als in de grafiek met het aantal infecties per dag hiervoor.
Bij de meest recente meting op 20 november komt het percentage positieve testen op 0,4%, evenveel als een week eerder. Het is duidelijk dat ook hier de scherpe daling, na de piek op 9 oktober van 1,5%, gestopt is. Merk op dat het percentage van 0,4% duidelijker lager is dan het percentage van 0,86% dat we hierboven berekenden. Meestal is het percentage positieve testen bij de RIVM testgroep ongeveer 1/3 lager. Dat komt waarschijnlijk omdat veel mensen in de testgroep met luchtwegklachten een Covid19-zelftest doen, waarvan bekend is dat die vaak vals negatief zijn. Ook wordt een besmet persoon in de week erna niet opnieuw meegeteld, terwijl deze toch vaak 1-2 weken besmettelijk blijft.
Als je uitgaat van het percentage positief geteste mensen lijkt de huidige coronagolf voorbij. Toch geven wij liever nog geen “sein veilig” af.
Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid?
Of en hoe vaak Covid19-besmettingen nu nog steeds tot Long Covid leiden is een vraag die in Nederland nauwelijks aandacht krijgt. De medische elite en alle media gaan er stilzwijgend van uit dat alle bekende ernstige LongCovid-patiënten (vaak wordt een aantal van ~100.000 in Nederland genoemd) in 2020 en 2021 ziek zijn geworden. Nederlandse virologen noemen wel eens percentages van 1 à 2% dat tegenwoordig nog langdurige klachten houdt na besmetting. Op zich is dat al zorgwekkend véél, maar wel een slag in de lucht en strijdig met de resultaten van grote wetenschappelijke onderzoeken in het buitenland, zie ons artikel Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid? in de rubriek Science. In april 2023 had het RIVM zelf nog geconcludeerd o.b.v. eigen onderzoek dat omikron minder vaak dan eerdere varianten tot langdurige klachten zou leiden, maar nog altijd zou 1 op de 10 na infectie Long Covid krijgen. Ook bij C-support blijven de aanmeldingen van LC-patiënten binnenstromen, al kennen maar weinigen de mogelijkheid om zich aan te melden en ligt de drempel voor acceptatie hoog.
Het RIVM heeft daaruit echter nooit conclusies getrokken m.b.t. hun taken om de volksgezondheid te bewaken, de bevolking correct te informeren over de risico’s van besmetting en de overheid te adviseren over preventieve maatregelen. Sinds het laatste advies van het OMT in februari 2023, waarin onomwonden werd gesteld dat covid nu endemisch was, dat er nu voldoende immuniteit voor was onder de bevolking, en dat covid dus net zo behandeld moest worden als andere luchtweginfecties, heeft het RIVM op de webpagina met Actualiteiten over coronavirus SARS-CoV-2 de mogelijkheid van Long Covid weliswaar genoemd maar nooit gewezen op het enorme risico.
Geen woord over de hierboven genoemde grootschalige onderzoeken over de hoge prevalentie van Long Covid, variërend van 5 tot 30% per infectie. Geen vermelding van de talloze internationale wetenschappelijke onderzoeken die schade aantoonden van SARS-CoV-2 aan hart- en bloedvaten, longen, nieren, hersenen, darmen en het immuunsysteem. Zelden is er een verwijzing naar de inmiddels meer dan 400.000 Nederlanders die ernstig gehandicapt geraakt zijn door Long Covid of arbeidsongeschikt zijn geworden.
In oktober 2025 kwam het RIVM met de boodschap dat de “Kans op post-covid na corona kleiner geworden” was, ja er was zelfs “Bijna geen verschil tussen besmette en niet-besmette deelnemers” gevonden in een lokaal, “eigen” RIVM onderzoek (althans, 9 van de 11 auteurs werken voor het RIVM), gepubliceerd in The Lancet Regional Health – Europe.
Deze berichtgeving lijkt op een rechtvaardiging achteraf van de afwezigheid van beleid m.b.t. de bestrijding van de Covid19-pandemie vanaf 2023. In een Open Brief aan het RIVM hebben wij dit verzuim van wettelijke taken en het onwetenschappelijke beleid van het RIVM aan de kaak gesteld. Deze Open Brief is inmiddels ook gepubliceerd bij het World Health Network, waarmee wij sinds februari 2025 samenwerken.
In de Open Brief hebben wij ook gewezen op diverse zwakke punten van het tamelijk beperkte lokale onderzoek in het bewuste Lancet-artikel. Eind november heb ik hierover met twee auteurs van het artikel van gedachten kunnen wisselen in een telefoongesprek. Dat gesprek heeft helaas weinig opgeleverd. De RIVM-medewerkers vonden de berichtgeving over (Long) Covid voldoende. Zij gaven wel toe dat het RIVM zelden aandacht schonk aan bevindingen in grote internationale onderzoeken, waar percentages van 5-30% Long Covid na infectie gevonden worden. Dat was nu eenmaal het beleid. Hun artikel in The Lancet was echt Nederlands, met een Nederlandse testgroep: de VASCO-studie, bedoeld om de langetermijneffecten van Covid-vaccinatie te onderzoeken. Hun onderzoek was, i.t.t. elk eerder onderzoek, “dubbel-gecontroleerd”, het vergeleek gemelde LC-symptomen na infectie met tevoren al aanwezige symptomen én met symptomen die door niet-geïnfecteerde personen in een controlegroep werden gerapporteerd. Daarom was het nieuwe onderzoek superieur. Goed nieuws toch? Bij ons blijft de indruk dat juist het ongenuanceerd wegstrepen van gemelde LC-symptomen tegen eerdere klachten en alle soortgelijke klachten in verondersteld coronavrije mensen, in een periode dat 7 tot 10 miljoen Nederlanders geïnfecteerd zijn door de JN.1 variant van het coronavirus, alle significante bevindingen wegfiltert. Wordt vervolgd wat ons betreft!
Wij zullen er in onze berichtgeving voortaan van uitgaan dat 10% van de besmettingen leidt tot langdurige klachten van Long Covid, terwijl een kwart daarvan ernstig beperkt wordt in leven en werken.
Wie zaait zal oogsten
Patiëntenvereniging Long Covid Nederland (LCN) schat dat er intussen in Nederland zo’n half miljoen mensen lijden aan Long Covid, waarvan minstens 100.000 ernstige klachten hebben, bedlegerig, volkomen afhankelijk van mantelzorg en niet in staat te werken. Voorzover ik kan nagaan waagt het RIVM zich niet aan schattingen over aantallen patiënten.
Long Covidpatiënten ervaren dat ze geen leven meer hebben, alles wat hun dierbaar was is hun ontnomen, terwijl ze toch niet sterven. Daarnaast moeten zij vaak vechten voor erkenning. Nog steeds ontkennen veel mensen en instanties dat Long Covid een fysieke oorzaak heeft. Zelfs veel medici denken dat het een psychosomatische aandoening is, die te genezen is als de patiënt maar echt wil en volhoudt met cognitieve gedragstherapie (CGT) of graded excercise therapy (GET). Bij veel LC-patiënten werkt dit juist averechts, hun ziekte verergert erdoor. Sommige patiënten moeten vanaf hun ziekbed zelfs een voortdurende strijd leveren tegen hun verzekeraar, die niet wil geloven dat ze echt ziek zijn omdat hun ziekte niet objectiveerbaar zou zijn door metingen. Het is de vraag of deze ontkenning en psychologisering van Long Covid in de hand gewerkt is door de tekortschietende informatievoorziening door instituten als het RIVM en de GGD, die voortdurend herhalen dat Covid nu een gewone luchtweginfectie is, alleen gevaarlijk voor kwetsbaren en ouderen, en dat Long Covid nu nauwelijks meer voorkomt.
Afgelopen zondag 30 november was er voor het eerst een grote demonstratie op het Malieveld in Den Haag, het PAIS-Protest, om aandacht te vragen voor de groeiende problemen van PAIS-patiënten. De verzamelterm Post Acuut Infectieus Syndroom (PAIS) omvat veel ziekten die tot langdurige klachten leiden, zoals Lyme, Q-koorts, post-sepsis, ME/CVS. Al deze ziekten, waar velen al jaren aan lijden, zijn al decennia genegeerd en gepsychologiseerd. Pas toen er door Long Covid ineens honderdduizenden slachtoffers bij kwamen, vanaf begin 2020, kwamen er internationale onderzoeken. Dit is treffend verwoord door professor Vivienne Matthies-Boon in haar toespraak bij het PAIS-Protest (op de foto hierboven).
Ook in Nederland zijn onderzoeken gestart, bijvoorbeeld door ZonMw, en er zijn expertisecentra opgericht door Post-COVID Netwerk Nederland. Er kon echter tot nu toe slechts 1% van de LC-patiënten terecht, en het door de overheid beschikbaar gestelde geld zal in 2026 al op zijn. Daardoor dreigt wat er is aan onderzoek en zorg weer te verdwijnen, terwijl de problemen alleen maar groter zijn geworden.
Het PAIS-Protest was georganiseerd door actiegroep #NietHersteld, waarvan alle leden zelf LongCovid-patiënt zijn. Vanaf hun ziekbed zijn zij er toch in geslaagd om PAIS op de kaart te zetten via deze geslaagde demonstratie. Velen van hen konden zelf niet bij de manifestatie aanwezig zijn, ook de belangrijkste organisator Guus Liebrand moest verstek laten gaan. Door opstelling van 100 lege rolstoelen konden zij er toch, symbolisch, een beetje bij zijn. Het maakte diepe indruk.
Ook een kleine delegatie van onze #LoCovid actiegroep was bij het protest aanwezig, om steun te betuigen. Wij hameren in onze weekberichten al drie jaar op de gevaren van Covid19-besmetting en het gebrek aan onderzoek en zorg in Nederland van LongCovid-patiënten. Wij zullen dat blijven doen zolang Long Covid in Nederland niet serieus genomen wordt.
SARS-CoV-2 Variants of Concern/Interest [info]
De relatieve voorkomens van relevante “Variants of Concern” (VOC) en “Variants of Interest” (VOI) van het SARS-CoV-2 virus in Nederland (kiemsurveillance RIVM) zouden een indicatie moeten geven welke nieuwe bedreigingen te verwachten zijn.
In de variantenanalyse gepubliceerd op 26 november zijn t/m week 46, met 50 onderzochte monsters, redelijk betrouwbare resultaten beschikbaar gekomen. Nog steeds blijkt de recombinant XFG (ook wel “Stratus” genoemd) ruim dominant met 70,0% aandeel, gevolgd door NB.1.8.1 (“Nimbus”) met 12,0%. De invloed van XFG loopt inmiddels wel langzaam terug, van bijna 90% in week 38 naar 70% nu.
Denkend aan mogelijke nieuwe bedreigingen is het wel opmerkelijk dat het RIVM in de rapportage over Varianten van het coronavirus niet variant BA.3.2 noemt, die de laatste tijd steeds vaker gesignaleerd wordt. Deze variant, feitelijk een subvariant van een vroege omikronversie BA.3 uit 2022, blijkt enkele bijzondere mutaties te bevatten. Er is verder nog niet veel bekend over het ziekmakende karakter of de besmettelijkheid, maar omdat BA.3.2 recentelijk al op meerdere continenten is gevonden is hij kennelijk wel levensvatbaar. In week 46 is de variant al 3 keer aangetroffen door het RIVM, dus die is met 6% al de op twee na belangrijkste variant. Misschien denkt men dat deze variant niet ziekmakender is, en zolang de besmettelijkheid niet toeneemt door verdere mutaties, weinig gevaar zal opleveren.
Variant BA.3.2 is wel terug te vinden in onderstaande grafiek met de ontwikkelingen vanaf 2023 week 10 t/m 2025 week 46, omdat in de RIVM dataset nog steeds getest werd op BA.3. We zullen die variant daarom goed in de gaten houden, want die zou wel eens een goede kandidaat kunnen zijn voor de wintergolf van 2026 die voor de deur staat.
Infectieradar week 2025-47 [info]
Het percentage mensen met klachten van acute luchtweginfecties, o.b.v. meldingen door een groep vrijwilligers aan het RIVM, geeft op elk moment een idee van het besmettingsrisico op rondgaande respiratoire infecties. Op 22 november rapporteerde 6,98% van de testgroep RIVM een luchtweginfectie aan het RIVM (voortschrijdend weekgemiddelde). De piek van 9% in week 38 is gelukkig achter de rug, maar als we vergelijken met voorgaande jaren dan ligt een nieuwe winterpiek, met bijvoorbeeld de voorspelde influenzagolf, in het verschiet. De forse stijging van deze week is mogelijk een voorbode daarvan.
Probeer besmetting zo veel mogelijk te voorkomen, óók van een “gewone verkoudheid”. Geen enkel virus is onschuldig en zolang er niet getest wordt heb je geen idee met welk virus je te maken hebt.
N.B. Omdat individuele dagen niet meer te onderscheiden zijn bij weergave van een periode van 5 jaar, zijn we weer overgestapt naar weekgemiddelden.
Overige infecties
In de wekelijkse overzichten van diverse besmettelijke ziektes gevonden in de Nivel Peilstations hebben we de afgelopen jaren kunnen volgen dat sinds het opheffen van de maatregelen tegen Covid19 in het voorjaar van 2022 niet alleen Covid flink rondgegaan is, maar ook andere besmettelijke ziekten enorm huisgehouden hebben in Nederland. We zagen achtereenvolgens heftige uitbraken van longontsteking, RSV, mazelen, roodvonk (strep-A), kinkhoest, waterpokken, vijfde ziekte en krentenbaard (zie weekberichten). Sommige konden deels verklaard worden uit een afnemende vaccinatiegraad (mazelen, kinkhoest), maar meestal greep men in Nederland terug op het nonsens-begrip immuniteitsschuld of een “inhaaleffect van gemiste infecties door de coronamaatregelen”. Dit terwijl aantasting van het immuunsysteem door Covid19-besmettingen een veel logischer verklaring is.
In het Nivel Surveillance Bulletin van week 47 in 2025 wordt de status van veel infectieziektes in Nederland belicht. Het aantal afgenomen monsters van respiratoire infecties was in week 47 in ieder geval hoger dan afgelopen zomer: 28 monsters waarvan 18 positief. SARS-CoV-2 werd 4 keer aangetroffen, het Rhinovirus en Parainfluenzavirus elk 5 keer, terwijl er geen Influenzavirus gevonden werd. Helaas kijkt onderstaand staatje niet verder terug dan week 40.
Vorige week was het influenzavirus wél gevonden in de afgenomen monsters, maar ook in de meldingen van griepachtige klachten bij de Nivel-huisartsen is de laatste weken nog geen echt stijgende lijn te zien. Het aantal meldingen komt nog steeds niet boven het basisniveau uit, zodat in Nederland nog niet van een griepgolf gesproken kan worden. In het VK echter is dit jaar al een extra vroege uitbraak van influenza vastgesteld. Het kon wel eens een heftige griepgolf worden deze winter. Ook de vogelgriep rukt in Nederland steeds meer op, door de intensieve pluimveehouderij. Er zijn al honderdduizenden kippen geruimd op diverse bedrijven. Besmettingen worden nog slechts mondjesmaat gemeld, maar besmettingen van zoogdieren met dodelijke afloop komen al regelmatig voor.
Na de heftige uitbraak van kinkhoest in 2024, ook al zo’n vergeten infectieziekte die sinds de coronapandemie weer helemaal terug is, hebben we de verspreiding van deze akelige “honderd dagen hoest” kritisch gevolgd in deze weekberichten. De ziekte leek weer bedwongen. De stijging van week 45 zet gelukkig niet door in week 46 en 47. Kinkhoest is vooral voor jonge kinderen levensgevaarlijk en door de antivaxverhalen worden helaas minder baby’s gevaccineerd.
Het sinds het begin van dit jaar sterk verhoogde vóórkomen van gordelroos (Herpes Zoster) blijkt bijzonder hardnekkig, vooral in de categorie 65+ is het flink verhoogd dit jaar, 30-90% meer dan normaal. Het is bekend dat het herpesvirus, dat latent aanwezig is in veel patiënten, na een covidbesmetting weer kan opleven. Dat is één van de vele schadelijke effecten van een covidbesmetting: reactivatie van slapende virussen in ons lichaam. Er is wel een goed vaccin tegen herpes zoster, maar bijna niemand krijgt het. Patiënten moeten er zelf voor betalen.
Ook waterpokken lijkt deze winter weer de kop op te steken. De stijging begint dit jaar al echt vroeg.
Tenslotte melden we nog het groeiend aantal klachten bij de Nivel huisartsen over moeheid en zwakte de afgelopen jaren. Ook dit lijkt elk jaar toe te nemen, vooral in de zomermaanden. Sinds het begin van deze zomer ligt het aantal klachten bij huisartsen tot wel 30% hoger dan in vorige jaren. Het ligt voor de hand dat hier vaak sprake is van ongediagnosticeerde Long Covid. Omdat niemand meer test op Covid wordt het verband met een voorafgaande Covid-besmetting gewoon niet meer gelegd.
Oversterfte Covid19, 2025 week 46 [info]
Het CBS heeft inmiddels de 2-wekelijkse sterftecijfers weer bijgewerkt tot en met week 46 voor de leeftijdgroepen 0-65, 65-80 en 80+, gesplitst in mannen en vrouwen. We hebben het verloop van de weeksterfte volgens de ASMR-methode (die rekening houdt met de sterk schuivende leeftijdsopbouw) bijgewerkt t/m week 46 in onderstaande grafiek.
Voor het eerst sinds de forse oversterfte door de griepgolf in de eerste twee maanden van dit jaar zien we weer significante oversterfte in week 40-45, tot ca. 100 extra sterfgevallen per week. Week 46 met oversterfte -72 is een negatieve uitschieter, die waarschijnlijk te verklaren is door vertraagde meldingen van overlijden. Er waren in de laatste rapportage ook opvallend weinig nameldingen van sterfgevallen t/m week 44: slechts 59, terwijl 60-75 normaal is.
De correlatie met de corona-herfstgolf is evident. De verwachte terugslag na de griepgolf is voorbij, nu eist covid weer zijn tol. In een LinkedIn-post vindt Anne Laning d.m.v. een regressie-analyse dat deze herfst zelfs ca. 3.300 doden te wijten zouden zijn aan Covid19. Die aantallen kan ik niet terugvinden in bovenstaande grafiek, zelfs niet als ik uitsluitend naar de groep 80+ kijk. Qua oversterfte kom ik niet verder dan een paar honderd tot nu toe, maar het is mogelijk dat de enorme terugslag van alle 65+ coronadoden nog steeds niet gecompenseerd is, zodat het percentage kwetsbare ouderen in die groep nog steeds kleiner is dan in de periode 2010-2019.
In onderstaande grafiek wordt de totale ASMR-oversterfte vergeleken met het oversterfteverloop volgens het RIVM en ons oversterfteverloop o.b.v. vergelijking met het laagste kwartiel van sterfte in periode 2010-2019 (LQI).
De LQI-oversterfte zet de trend van hoge weekoversterfte voort (nu rond de 500 extra overlijdens per week), maar deze waarden moeten opgevat worden als absolute oversterfte t.o.v. de totale, langzaam groeiende Nederlandse bevolking, waarbij dus geen rekening gehouden wordt met vergrijzing.
De RIVM-oversterfte is niet gevoelig voor de effecten van de vergrijzing, omdat de sterfte vergeleken wordt met de verwachte sterfte o.b.v. de voorafgaande 5 jaar, dus inclusief coronasterfte. We zien dan ook dat er belangrijke verschillen optreden tussen ASMR en RIVM, vooral in perioden dat er veel covid rondgaat. Zoals in de herfst van 2024 en 2025 het geval was.
In onderstaande grafiek tenslotte hebben we de cumulatief positieve oversterfte van 2020-2025 uitgezet voor LQI, ASMR en RIVM, dat is de totale oversterfte vanaf week 12 waarbij tijdelijke ondersterfte genegeerd wordt. De totale oversterfte voor LQI is al opgelopen 173.474, voor een groot deel te wijten aan de vergrijzing. De grafieken voor ASMR en RIVM lijken elkaar niet veel te ontlopen, maar het verschil zal in de loop van de jaren ongetwijfeld steeds verder oplopen. De cumulatief positieve oversterfte volgens ASMR is inmiddels opgelopen tot 59.970.
Conclusie: actueel risico [info]
Het is duidelijk dat we nog steeds middenin een bijzonder traag verlopende coronagolf zitten, met een hoog besmettingsrisico. Deze golf is niet zo heftig als de beide coronagolven van vorig jaar, maar het gaat nog steeds om zeker 1,6 miljoen covid19-besmettingen sinds 1 september van dit jaar. Dat betreft dan alleen nog de symptomatische besmettingen, die slechts de helft van alle besmettingen vormen. In de context van een overheid, RIVM en medische wereld die zelden waarschuwen voor vaak optredende langetermijneffecten van covid19 is dit een grof schandaal! De volksgezondheid verslechtert continu, maar bij constatering van de inmiddels evidente gevolgen voor de maatschappij, zoals sterk gestegen ziekteverzuim, invaliditeit, terugkeer van vergeten ziektes en arbeidsongeschiktheid, wordt zelden of nooit covid als mogelijke oorzaak genoemd, ook niet in de media.
Samen met onze partner, het World Health Network (WHN), blijven wij pleiten voor méér onderzoek naar de schade veroorzaakt door Covid19, en voor méér preventie door collectieve maatregelen. Op de website van WHN hebben we sinds een paar weken een Nederlands hoekje, waar behalve onze Open Brief aan het RIVM nu ook het door ons vertaalde artikel Ja, wij blijven mondkapjes dragen te vinden is, alsmede samenvattingen van onze meest recente weekberichten.
Als u ondanks onze alarmerende berichten denkt dat het allemaal wel meevalt en dat u goed op de hoogte bent van de risico’s van Covid19, is de Covid19-competentietest van dr. Sean Mullen een aanrader. Test uw kennis over Covid19! De test is gebaseerd op degelijk, wetenschappelijk onderzoek en deze kennis zou eigenlijk actief verspreid moeten worden door instituten als RIVM en GGD, maar deze laten het helaas afweten.
Ons advies blijft om waar mogelijk beschermende maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen:
- Draag indien mogelijk een goed masker (ffp2, ffp3) op binnenlocaties
- Vermijd massale bijeenkomsten, zeker voor langere periodes binnen
- Werk zoveel mogelijk thuis
- Als je twijfelt of je besmet bent, doe dan een zelftest, liefst meerdere dagen achtereen, óók als je geen of weinig symptomen hebt
- Dring op je werkplek of bij scholen aan op ventilatie en het gebruik van hepafilters. Laat ook thuis een hepafilter draaien.
- Houd feestjes zoveel mogelijk buiten, desnoods onder een party-tent, in de zomer moet dat kunnen
- Als je de kans krijgt, laat je dan vaccineren!
We beschikken al jaren over een complete toolbox aan preventieve maatregelen, zoals te zien in het bekende “gatenkaasmodel” hieronder. De meeste maatregelen zijn de verantwoordelijkheid van de overheid, maar omdat die al jaren verstek laat gaan moeten we er zelf het beste van zien te maken met de individuele maatregelen in de eerste vijf plakjes.
Merk op dat geen van de bekende maatregelen hierboven op zich garanderen dat je een besmetting vermijdt. Met name de collectieve maatregelen rechts verlagen elk apart de kans op besmetting misschien maar met 50%. Als je ze echter consequent inzet zal het verspreidingsgetal R onder de 1 zakken, zodat elke uitbraak snel (exponentieel) zal uitdoven. Dan zijn we dus allemaal veilig! Juist dát is het cruciale belang van de collectieve maatregelen.
Zie ook onze uitgewerkte strategieën om de pandemie te bedwingen:
- Pandemieregels van de Goede Pandemie Praktijk
- Plan van het World Health Network met massaal testen
- Een haalbaar en afdoende geacht alternatief voor de gecompliceerde en onwerkbare maatregelenladders van VWS onder Ernst Kuipers:
Geef een reactie