Samenvatting actueel Covid19-risico 12 december 2025
Op basis van rioolwatermetingen is het besmettingsrisico Covid19 HOOG, het aantal infecties in de week voorafgaand aan 2 december wordt geschat op 114.400, in heel Nederland. Helaas is de verwachting van 2 weken geleden dat er een nieuwe golf in de maak was uitgekomen: na het minimum van 13.000 besmettingen per dag rond 18 november is het besmettingsrisico omhoog geschoten.
In de kiemsurveillance van het RIVM is ook de “schuldige” virusvariant vastgesteld: gemuteerde subvarianten van BA.3, een oude bekende uit 2022, de beginperiode van omikron. Subvariant BA.3.2 had in week 48 al een aandeel van 19% in de genomen virusmonsters, en voorlopige bevindingen in week 49 wijzen al op een aandeel van zelfs 33%. Vermoedelijk is BA.3.2 besmettelijker omdat er minder immuniteit tegen bestaat.
In het VK heerst inmiddels grote bezorgdheid over de H3N2 griepvariant, die weken eerder dan verwacht op kwam zetten en de bijnaam “super flu” kreeg. Prof. Christina Pagel van het UCL echter stelt dat een vroege start niets zegt over hoe heftig deze griepgolf zal zijn. Adviezen voor preventie – afstand houden en een masker dragen – zijn eigenlijk élke winter van toepassing. Inmiddels is in Nederland, België en Duitsland het griepseizoen nog niet geopend, maar het lijdt geen twijfel dat variant H3N2 ook naar het vasteland van Europa zal komen.
De gerapporteerde ASMR oversterfte in week 40-45, waarschijnlijk te wijten aan bovengenoemde Covid-herfstgolf, lijkt in week 46-48 verdwenen, maar zal zeker terugkomen als de wintergolf doorzet, samen met de griep.
Het indrukwekkende PAIS-protest van 30 november op het Malieveld in Den Haag, een schreeuw om erkenning, onderzoek en passende zorg voor de honderdduizenden PAIS-patiënten in Nederland, heeft enige tijd geresoneerd in de media. Huisarts Jelle Struik wijst echter op het schrijnende gebrek aan actie bij de medische wereld. Zie ons verslag hieronder.
LET OP: Algemene onderbouwing, interpretatie en achtergrond-informatie bij de rubrieken vindt u via de [info] link in headers
Virusdeeltjes in rioolwater week 2025-48 [info]
Meting 2 december: 493 (x 1011 virusdeeltjes per 100.000 inwoners) volgens Corona Lokaal, gebaseerd op rioolwatermetingen van het RIVM. Sinds vorige week zijn er wel 12 dagen met betrouwbare gegevens bijgekomen zijn.
In de grafiek van Corona Lokaal hieronder is de ontwikkeling van de nieuwe besmettingsgolf zichtbaar in de afgelopen 15 maanden, eigenlijk al sinds het vroege voorjaar, maar met veel ups en downs. De meest recente piek van 771 in week 42 ligt alweer een maand achter ons, maar na 5 weken daling treedt nu weer een forse stijging op. De nieuwe golf die we 2 weken geleden al zagen aankomen is helaas een feit. Het wordt geen zorgeloze jaarwisseling.
Landelijke spreiding van besmettingen
Op Corona Lokaal is ook de landelijke spreiding van het coronavirus te zien, over de provincies en over de afvalwaterstations. De donkergeel gekleurde provincies, met een rioolwaarde tussen 400 en 800, zijn ook hier terug. Alleen Noord-Holland, Noord-Brabant, Overijssel en Drenthe blijven nog onder rioolwaarde 400.
Verloop van aantal besmettingen per dag
Het is nuttig om het verband tussen virusdeeltjes in rioolwater en aantal besmettingen met Covid19 per dag, zoals gevonden door Datagraver, te gebruiken om het verloop van het aantal virusdeeltjes in rioolwater van Corona Lokaal om te rekenen naar een grafiek met het aantal dagelijkse besmettingen. Het geschatte aantal infecties per dag spreekt meer aan dan een abstracte rioolwaterwaarde. Het RIVM meldt dat het “Aantal mensen met SARS-CoV-2 in Nederland toegenomen” is, maar kan nu in het midden laten hoe zorgwekkend de situatie dan wel is.
Door de geïnterpoleerde, gewogen en genormeerde data van Corona Lokaal per dag te vermenigvuldigen met 36 krijgen we onderstaande grafiek, met het geschatte aantal Covid19-infecties per dag, vanaf 1 oktober 2020, het begin van de rioolwatermetingen. Op die éne dag 2 december zouden er dan 17.750 infecties zijn geweest over heel Nederland, en 114.400 in de voorafgaande week! Uitgaande van een prevalentie van 10% van de besmette personen die Long Covid krijgen, dus langer dan drie maanden klachten houden (zie onderbouwing), verwachten we dus o.b.v. de afgelopen week op termijn zo’n 11.400 patiënten met nieuwe of verergerde LongCovidklachten, waarvan 2.850 ernstig beperkt zullen zijn. Hoezo is dit niet bedreigend?
In bovenstaande grafiek zijn ook de risiconiveaus Laag, Matig, Hoog en Zeer hoog aangegeven conform onze vastgestelde tabel. Het huidige niveau, tussen de gele en oranje lijn, noemen we hoog.
Cumulatief aantal besmettingen
Uitgaande van de besmettingen per dag kan ook het cumulatieve aantal besmettingen in een grafiek gezet worden:
Hier is bijvoorbeeld uit af te lezen dat pas in november 2022 Nederlanders gemiddeld 1x besmet waren, maar óók dat nu al 45,0 miljoen besmettingen een feit zijn, zodat nu, zo’n 3 jaar later, Nederlanders al gemiddeld 2,5x besmet zijn geweest. Vergelijk dat eens met de griep: de meeste mensen krijgen hooguit één keer in de 5 of 10 jaar griep, terwijl Covid19 nog steeds gevaarlijker én besmettelijker is dan influenza. Overigens kan het gemiddelde aantal Covid19-besmettingen sinds 2020 in werkelijkheid nog flink wat hoger uitpakken, omdat bijna de helft van de besmettingen zonder duidelijke symptomen verloopt. Terwijl deze asymptomatische besmettingen evengoed tot Long Covid kunnen leiden!
N.B. In bovenstaande grafiek hebben we voor het eerst rekening gehouden met het aantal geschatte besmettingen vóór 1 oktober 2020. Op basis van aantallen positieve PCR-testen in Nederland per week (volgens Our World in Data) komen we op een voorlopig totaal aantal besmettingen van 220.000. In de grafiek is echter nauwelijks te zien dat de lijn niet bij 0 begint.
Percentage besmette personen
Nu er elke dag alweer ~17.750 Covidbesmettingen bijkomen, en elke besmette persoon is ~10 dagen besmettelijk, volgt daaruit dat momenteel 177.500 mensen besmettelijk zijn, dat is ~0,99% van alle Nederlanders. Bijna 1% dus!
Het percentage op Covid19 positief geteste mensen wordt ook bijgehouden in de RIVM-testgroep voor registratie van luchtweginfecties (infectieradar). Dit percentage positieve Covid19-testen in Nederland wordt sinds augustus 2024 ook in grafiekvorm gepubliceerd op Corona-lokaal:
In deze grafiek zijn dezelfde patronen te herkennen als in de grafiek met het aantal infecties per dag hiervoor.
Bij de meest recente meting op 20 november komt het percentage positieve testen op 0,5%, méér dus dan vorige week met 0,3%. Het is duidelijk dat ook hier de scherpe daling, na de piek op 9 oktober van 1,5%, is omgeslagen naar een stijging. Merk op dat het percentage van 0,5% duidelijker lager is dan het percentage van 0,99% dat we hierboven berekenden. Meestal is het percentage positieve testen bij de RIVM testgroep ongeveer 1/3 lager. Dat komt waarschijnlijk omdat veel mensen in de testgroep met luchtwegklachten een Covid19-zelftest doen, waarvan bekend is dat die vaak vals negatief zijn. Ook wordt een besmet persoon in de week erna niet opnieuw meegeteld, terwijl deze toch vaak 1-2 weken besmettelijk blijft.
Ook hier lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat een nieuwe coronagolf begonnen is.
Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid?
Of en hoe vaak Covid19-besmettingen nu nog steeds tot Long Covid leiden is een vraag die in Nederland nauwelijks aandacht krijgt. De medische elite en alle media gaan er stilzwijgend van uit dat alle bekende ernstige LongCovid-patiënten (vaak wordt een aantal van ~100.000 in Nederland genoemd) in 2020 en 2021 ziek zijn geworden. Nederlandse virologen noemen wel eens percentages van 1 à 2% dat tegenwoordig nog langdurige klachten houdt na besmetting. Op zich is dat al zorgwekkend véél, maar wel een slag in de lucht en strijdig met de resultaten van grote wetenschappelijke onderzoeken in het buitenland, zie ons artikel Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid? in de rubriek Science.
Wij zullen in onze berichtgeving voorlopig blijven uitgaan van 10% van de besmettingen leidend tot langdurige klachten van Long Covid, terwijl een kwart daarvan ernstig beperkt wordt in leven en werken.
Het PAIS-Protest van #NietHersteld
Patiëntenvereniging Long Covid Nederland (LCN) schat dat er intussen in Nederland zo’n half miljoen mensen lijden aan Long Covid, waarvan minstens 100.000 ernstige klachten hebben, bedlegerig, volkomen afhankelijk van mantelzorg en niet in staat te werken. Voorzover ik kan nagaan waagt het RIVM zich niet aan schattingen over aantallen patiënten.
Long Covidpatiënten ervaren dat ze geen leven meer hebben, alles wat hun dierbaar was is hun ontnomen, terwijl ze toch niet sterven. Daarnaast moeten zij vaak vechten voor erkenning. Nog steeds ontkennen veel mensen en instanties dat Long Covid een fysieke oorzaak heeft. Zelfs veel medici denken dat het een psychosomatische aandoening is, die te genezen is als de patiënt maar echt wil en volhoudt met cognitieve gedragstherapie (CGT) of graded excercise therapy (GET). Bij veel LC-patiënten werkt dit juist averechts, hun ziekte verergert erdoor. Sommige patiënten moeten vanaf hun ziekbed zelfs een voortdurende strijd leveren tegen hun verzekeraar, die niet wil geloven dat ze echt ziek zijn omdat hun ziekte niet objectiveerbaar zou zijn door metingen. Het is de vraag of deze ontkenning en psychologisering van Long Covid in de hand gewerkt is door de tekortschietende informatievoorziening door instituten als het RIVM en de GGD, die voortdurend herhalen dat Covid nu een gewone luchtweginfectie is, alleen gevaarlijk voor kwetsbaren en ouderen, en dat Long Covid nu nauwelijks meer voorkomt.
Twee weken geleden, op zondag 30 november, was er voor het eerst een grote demonstratie op het Malieveld in Den Haag, het PAIS-Protest, om aandacht te vragen voor de groeiende problemen van PAIS-patiënten. De verzamelterm Post Acuut Infectieus Syndroom (PAIS) omvat veel ziekten die tot langdurige klachten leiden, zoals Lyme, Q-koorts, post-sepsis, ME/CVS. Al deze ziekten, waar velen al jaren aan lijden, zijn al decennia genegeerd en gepsychologiseerd. Pas toen er door Long Covid ineens honderdduizenden slachtoffers bij kwamen, vanaf begin 2020, kwamen er internationale onderzoeken. Dit is treffend verwoord door professor Vivienne Matthies-Boon in haar toespraak bij het PAIS-Protest (op de foto hierboven).
Ook in Nederland zijn onderzoeken gestart, bijvoorbeeld door ZonMw, en er zijn expertisecentra opgericht door Post-COVID Netwerk Nederland. Er kon echter tot nu toe slechts 1% van de LC-patiënten terecht, en het door de overheid beschikbaar gestelde geld zal in 2026 al snel op zijn. Daardoor dreigt wat er is aan onderzoek en zorg weer te verdwijnen, terwijl de problemen alleen maar groter zijn geworden.
Het PAIS-Protest was georganiseerd door actiegroep #NietHersteld, waarvan alle leden zelf LongCovid-patiënt zijn. Vanaf hun ziekbed zijn zij er toch in geslaagd om PAIS op de kaart te zetten via deze geslaagde demonstratie. Velen van hen konden zelf niet bij de manifestatie aanwezig zijn, ook de belangrijkste organisator Guus Liebrand moest verstek laten gaan. Door opstelling van 100 lege rolstoelen konden zij er toch, symbolisch, een beetje bij zijn. Het maakte diepe indruk.
In de weken na de demonstratie was er veel aandacht voor in de media, op televisie, in kranten en in de sociale media. In de medische wereld bleef het echter stil, terwijl juist medici en biomedisch onderzoekers PAIS jarenlang hebben genegeerd en gepsychologiseerd. Juist zij zouden moeten bijscholen, onderzoek moeten doen en passende zorg moeten bieden aan patiënten van deze ziekte, die nu de grootste medische uitdaging van onze tijd is geworden, aldus huisarts Jelle Struik via Medisch Contact. “Waar blijven de PAIS poli’s?”
Ook mag hier niet onvermeld blijven dat kleine, vermeende successen in het onderzoek naar Long Covid vaak opgeblazen worden in de media. Een recent voorbeeld was een lokaal, “eigen” RIVM onderzoek, gepubliceerd in The Lancet Regional Health – Europe, waarin werd geconcludeerd dat er na 2023 nauwelijks meer nieuwe LongCovidpatiënten bij zouden komen. Dit bericht werd breed gecommuniceerd in de media als “goed nieuws”, maar op de bevindingen van het bewuste artikel hebben wij forse kritiek gedeeld in onze Open Brief aan het RIVM.
Een ander voorbeeld is het bericht “Medicijn lidocaïne – Verdovingsmiddel lijkt effectief tegen postcovid: ‘Een verschil van dag en nacht’” n.a.v. de publicatie van een onderzoek in Nederlandse (universitaire) medische centra in eClinicalMedicine. Onder de huid ingespoten lidocaïne zou helpen klachten van Long Covid aanzienlijk te verminderen. Ook bij dit beperkte onderzoek moeten vraagtekens gezet worden: het was bijvoorbeeld klein van opzet en er was geen controlegroep. Veel meer onderzoek is dus nodig, en ook al zou het middel effectief blijken, dan nog zou het jaren duren voor er een bruikbare therapie beschikbaar is voor de enorme hoeveelheid LongCovidpatiënten. Ook Long Covid Nederland zet vraagtekens bij het onderzoek.
SARS-CoV-2 Variants of Concern/Interest [info]
De relatieve voorkomens van relevante “Variants of Concern” (VOC) en “Variants of Interest” (VOI) van het SARS-CoV-2 virus in Nederland (kiemsurveillance RIVM) zouden een indicatie moeten geven welke nieuwe bedreigingen te verwachten zijn.
De afgelopen maanden publiceerde het RIVM trouw elke twee weken actuele gegevens over de belangrijkste varianten die in omloop zijn. In de analyse gepubliceerd op 10 december zijn t/m week 48, met 42 onderzochte monsters, redelijk betrouwbare resultaten beschikbaar gekomen. Nog steeds blijkt de recombinant XFG (ook wel “Stratus” genoemd) ruim dominant met 61,9% aandeel. Deze keer komt echter variant BA.3.2 als goede tweede uit de bus met 19,1%, en op de derde plaats variant NB.1.8.1 (“Nimbus”) met 11,9%. Variant BA.3.2 is sterk in opkomst, want de laatste weken verdrievoudigt het aandeel elke week. Voorlopige metingen in week 49 wijzen zelfs op een aandeel van 33,3% (4 op de 12 onderzochte monsters).
Denkend aan mogelijke nieuwe bedreigingen is het wel opmerkelijk dat het RIVM in de rapportage over Varianten van het coronavirus variant BA.3.2 geen bedreiging noemt: “de huidige vaccins kunnen nog steeds bescherming bieden tegen ernstige ziekte” (hoeveel mensen krijgen de coronaprik nog, het aantal gevaccineerden is gezakt van 2,5 miljoen vorig jaar tot 2,3 miljoen dit jaar). Ook “zijn er nu geen aanwijzingen dat deze subvarianten, inclusief XFG en BA.3.2, ziekmakender zijn dan de eerdere omikron-varianten” (Hoe kunnen we dat nú al zeggen? En hoe zit het dan met Long Covid?). Eigenlijk zegt het feit dat deze variant nu snel komt opzetten genoeg: hij kan zich snel naar veel mensen verspreiden. Daardoor is hij gevaarlijker, omdat méér mensen ziek kunnen worden en ook Long Covid kunnen krijgen.
Meer informatie over de subvarianten van BA.3.2 en de verspreiding in de omliggende landen is te lezen in de posts van Josette Schoenmakers op BlueSky. Het verloop van het aandeel van diverse varianten in NL, vanaf 2023 week 10 t/m 2025 week 48, is weergegeven in onderstaande grafiek.
Infectieradar week 2025-49 [info]
Het percentage mensen met klachten van acute luchtweginfecties, o.b.v. meldingen door een groep vrijwilligers aan het RIVM, geeft op elk moment een idee van het besmettingsrisico op rondgaande respiratoire infecties. Op 6 december rapporteerde 6,71% van de testgroep RIVM een luchtweginfectie aan het RIVM (voortschrijdend weekgemiddelde). De piek van 9% in week 38 is gelukkig achter de rug, maar als we vergelijken met voorgaande jaren dan ligt een nieuwe winterpiek, bijvoorbeeld door de nieuwe coronavariant BA.3.2, of de influenzavariant H3N2, in het verschiet.
Probeer besmetting zo veel mogelijk te voorkomen, óók van een “gewone verkoudheid”. Geen enkel virus is onschuldig en zolang er niet getest wordt heb je geen idee met welk virus je te maken hebt.
Overige infecties
In de wekelijkse overzichten van diverse besmettelijke ziektes gevonden in de Nivel Peilstations hebben we de afgelopen jaren kunnen volgen dat sinds het opheffen van de maatregelen tegen Covid19 in het voorjaar van 2022 niet alleen Covid flink rondgegaan is, maar ook andere besmettelijke ziekten enorm huisgehouden hebben in Nederland. We zagen achtereenvolgens heftige uitbraken van longontsteking, RSV, mazelen, roodvonk (strep-A), kinkhoest, waterpokken, vijfde ziekte en krentenbaard (zie weekberichten). Sommige konden deels verklaard worden uit een afnemende vaccinatiegraad (mazelen, kinkhoest), maar meestal greep men in Nederland terug op het nonsens-begrip immuniteitsschuld of een “inhaaleffect van gemiste infecties door de coronamaatregelen”. Dit terwijl aantasting van het immuunsysteem door Covid19-besmettingen een veel logischer verklaring is.
Het John Snow Project heeft hierover weer een uitstekend gedocumenteerd artikel gepubliceerd op hun website: “SARS-CoV-2 leaves a lasting mark on the Immune System”, n.a.v. een Chinese publicatie in International Journal of Infectious Diseases van 4 december 2025. Hierin rapporteren ze over fysiek medisch onderzoek naar lymfocyten (witte bloedcellen, belangrijk voor het immuunsysteem) in grote groepen Chinezen vóór (jan 2021 – nov 2022), tijdens (dec 2022 – feb 2023) en ná (mrt 2023 – aug 2024) de grote golf van Covid19-infecties in China, na loslaten van het zero-Covidbeleid. De Covid19-infecties bleken de aantallen T- en B-cellen aanzienlijk te verminderen (tot 90%), en dit effect bleek zelfs na 2 jaar nog significant (10%). Zelden was er zo’n duidelijk onderzoeksresultaat gepubliceerd, in dit geval te danken aan de unieke situatie in China, waar men tot eind 2022 Covid buiten de deur wist te houden. Uiteraard is ook op dit onderzoek kritiek mogelijk, bijvoorbeeld dat de onderzochte groepen vóór, tijdens en ná disjunct waren. Het blijft een krachtige ondersteuning van eerdere aanwijzingen dat Covid19 langdurig het immuunsysteem kan beschadigen.
In het Nivel Surveillance Bulletin van week 47 in 2025 wordt de status van veel infectieziektes in Nederland belicht. Het aantal afgenomen monsters van respiratoire infecties was in week 49 met 38 vergelijkbaar met voorgaande weken. Deze week waren er echter maar 15 positief: 3x SARS2, 2x influenza, 6x rhinovirus, en 1x RSV. Helaas kijkt onderstaand staatje van Nivel niet verder terug dan week 40.
Om met dat RS-virus te beginnen: inderdaad is ook RSV sinds een paar weken weer aan een opmars begonnen, zoals blijkt uit meldingen uit Nederlandse laboratoria. Het begin van de golf is een paar weken later dan vorig jaar, maar heeft een vergelijkbaar verloop. RSV lijkt op een “gewone” verkoudheid, maar kan ernstiger verlopen, zeker voor baby’s en jonge kinderen.
Het aantal meldingen van een influenza-achtig ziektebeeld (IAZ) komt in Nederland nog steeds niet boven het basisniveau uit, zodat nog niet van een griepgolf gesproken kan worden. In het VK echter is dit jaar al een extra vroege uitbraak van influenza vastgesteld. Het kon daar wel eens een heftige griepgolf worden deze winter, door een variant van H3N2 die “super flu” genoemd wordt, met gevoel voor drama, maar volgens prof. Christina Pagel is het nog te vroeg om dat te concluderen. Wel lijkt het onvermijdelijk dat de bewuste nieuwe mutatie van H3N2, die niet in het griepvaccin van deze winter zit, ook naar Nederland zal komen. Desalniettemin blijft het advies om het griepvaccin wel te nemen als je in aanmerking komt, want het helpt zeker wel om ernstige ziekte te voorkomen.
Het sinds het begin van dit jaar sterk verhoogde vóórkomen van gordelroos (Herpes Zoster) blijkt bijzonder hardnekkig, vooral in de categorie 65+ is het flink verhoogd dit jaar, 30-90% meer dan normaal. Het is bekend dat het herpesvirus, dat latent aanwezig is in veel patiënten, na een covidbesmetting weer kan opleven. Dat is één van de vele schadelijke effecten van een covidbesmetting: reactivatie van slapende virussen in ons lichaam. Er is wel een goed vaccin tegen herpes zoster, maar bijna niemand krijgt het. Patiënten moeten er zelf voor betalen.
Vorig jaar zette de verhoging van gordelroosgevallen in week 47 in, dus nu in week 49 in 2025 is een heel jaar rond met verhoogde aantallen gevallen. Een lichtpuntje zou kunnen zijn dat het aantal gevallen niet verder verhoogt ten opzichte van vorig jaar.
Ook waterpokken lijkt deze winter weer de kop op te steken. De stijging begint dit jaar al echt vroeg.
Tenslotte melden we nog het groeiend aantal klachten bij de Nivel huisartsen over moeheid en zwakte de afgelopen jaren. Ook dit lijkt elk jaar toe te nemen, vooral in de zomermaanden. Sinds het begin van deze zomer ligt het aantal klachten bij huisartsen tot wel 30% hoger dan in vorige jaren. Het ligt voor de hand dat hier vaak sprake is van ongediagnosticeerde Long Covid. Omdat niemand meer test op Covid wordt het verband met een voorafgaande Covid-besmetting gewoon niet meer gelegd.
Oversterfte Covid19, 2025 week 48 [info]
Het CBS heeft inmiddels de 2-wekelijkse sterftecijfers weer bijgewerkt tot en met week 48 voor de leeftijdgroepen 0-65, 65-80 en 80+, gesplitst in mannen en vrouwen. We hebben het verloop van de weeksterfte volgens de ASMR-methode (die rekening houdt met de sterk veranderende leeftijdsopbouw) bijgewerkt t/m week 48 in onderstaande grafiek (klik erop voor een grote afbeelding).
Voor het eerst sinds de forse oversterfte door de griepgolf in de eerste twee maanden van dit jaar zien we weer significante oversterfte in week 40-45, tot ruim 120 extra sterfgevallen per week. Week 46 en 47 laten echter weer lichte ondersterfte zien, -45 en -51, terwijl week 48 uitkomt op -7. Tegen het einde van het jaar komen overlijdensmeldingen echter vaak vertraagd binnen, dus het is goed mogelijk dat de laatste weken toch omslaan naar oversterfte.
De correlatie van de oversterfte in week 40-45 met de corona-herfstgolf vanaf juni dit jaar ligt voor de hand. De lange terugslag van ondersterfte van april t/m augustus, na de hoge oversterfte door griepgolf in de eerste 3 maanden van dit jaar, is voorbij. Nu eist covid weer zijn tol met de langzaam stijgende golf besmettingen in de herfst. In een LinkedIn-post vindt Anne Laning d.m.v. een regressie-analyse dat deze herfst zelfs ca. 3.300 doden te wijten zouden zijn aan Covid19. Die aantallen kan ik niet terugvinden in bovenstaande grafiek, zelfs niet als ik uitsluitend naar de groep 80+ kijk. Qua oversterfte kom ik niet verder dan iets minder dan 500 in week 40-45. Het is mogelijk dat de regressie nog niet goed past op de coronagolf in de rioolwatermetingen, omdat de coronagolf nog niet afgelopen is en dus geen echt dalende flank heeft gehad.
In onderstaande grafiek wordt de totale ASMR-oversterfte vergeleken met het oversterfteverloop volgens het RIVM en ons oversterfteverloop o.b.v. vergelijking met het laagste kwartiel van sterfte in periode 2010-2019 (LQI).
De LQI-oversterfte zet de trend van hoge weekoversterfte voort (nu rond de 500 extra overlijdens per week), maar deze waarden moeten opgevat worden als absolute oversterfte t.o.v. de totale, langzaam groeiende Nederlandse bevolking, waarbij dus geen rekening gehouden wordt met vergrijzing.
De RIVM-oversterfte is niet gevoelig voor de effecten van de vergrijzing, omdat de sterfte vergeleken wordt met de verwachte sterfte o.b.v. de voorafgaande 5 jaar, dus inclusief coronasterfte. We zien dan ook dat er belangrijke verschillen optreden tussen ASMR en RIVM, vooral in perioden dat er veel covid rondgaat. Zoals in de herfst van 2024 en 2025 het geval was.
In onderstaande grafiek tenslotte hebben we de cumulatief positieve oversterfte van 2020-2025 uitgezet voor LQI, ASMR en RIVM, dat is de totale oversterfte vanaf week 12 waarbij tijdelijke ondersterfte genegeerd wordt. De totale oversterfte voor LQI is al opgelopen 174.592, voor een belangrijk deel te wijten aan de vergrijzing. De grafieken voor ASMR en RIVM lijken elkaar niet veel te ontlopen, maar het verschil zal in de loop van de jaren ongetwijfeld steeds verder oplopen. De cumulatief positieve oversterfte volgens ASMR is inmiddels opgelopen tot 60.084.
Conclusie: actueel risico [info]
Het is duidelijk dat we nog steeds middenin een bijzonder traag verlopende coronagolf zitten, met een hoog besmettingsrisico. Bovendien wordt deze golf na de piek in week 42 weer direct opgevolgd door een nieuwe golf, die mogelijk tot in 2026 doorloopt. Deze golven zijn niet zo heftig als de beide coronagolven van vorig jaar, maar het gaat nog steeds om zeker 1,6 miljoen covid19-besmettingen sinds 1 september van dit jaar. Dat betreft dan alleen nog de symptomatische besmettingen, die slechts de helft van alle besmettingen vormen. In de context van een overheid, RIVM en medische wereld die zelden waarschuwen voor vaak optredende langetermijneffecten van covid19 is dit een grof schandaal! De volksgezondheid verslechtert continu, maar bij constatering van de inmiddels evidente gevolgen voor de maatschappij, zoals sterk gestegen ziekteverzuim, invaliditeit, terugkeer van vergeten ziektes en arbeidsongeschiktheid, wordt zelden of nooit covid als mogelijke oorzaak genoemd, ook niet in de media.
Samen met onze partner, het World Health Network (WHN), blijven wij pleiten voor méér onderzoek naar de schade veroorzaakt door Covid19, en voor méér preventie door collectieve maatregelen. Op de website van WHN hebben we sinds een paar weken een Nederlands hoekje, waar behalve onze Open Brief aan het RIVM nu ook het door ons vertaalde artikel Ja, wij blijven mondkapjes dragen te vinden is, alsmede samenvattingen van onze meest recente weekberichten. Omdat deze vragen over mondkapjes en de bescherming die ze bieden tegen diverse infectieziekten, inclusief Covid19 erg verhelderend beantwoord worden, hebben wij dit stuk ook opgenomen op onze website als standaardinformatie over maskers.
Als u ondanks onze alarmerende berichten denkt dat het allemaal wel meevalt en dat u goed op de hoogte bent van de risico’s van Covid19, is de Covid19-competentietest van dr. Sean Mullen een aanrader. Test uw kennis over Covid19! De test is gebaseerd op degelijk, wetenschappelijk onderzoek en deze kennis zou eigenlijk actief verspreid moeten worden door instituten als RIVM en GGD, maar deze laten het helaas afweten.
Ons advies blijft om waar mogelijk beschermende maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen:
- Draag indien mogelijk een goed masker (ffp2, ffp3) op binnenlocaties
- Vermijd massale bijeenkomsten, zeker voor langere periodes binnen
- Werk zoveel mogelijk thuis
- Als je twijfelt of je besmet bent, doe dan een zelftest, liefst meerdere dagen achtereen, óók als je geen of weinig symptomen hebt
- Dring op je werkplek of bij scholen aan op ventilatie en het gebruik van hepafilters. Laat ook thuis een hepafilter draaien.
- Houd feestjes zoveel mogelijk buiten, desnoods onder een party-tent, vooral in de zomer moet dat kunnen
- Als je de kans krijgt, laat je dan vaccineren!
We beschikken al jaren over een complete toolbox aan preventieve maatregelen, zoals te zien in het bekende “gatenkaasmodel” hieronder. De meeste maatregelen zijn de verantwoordelijkheid van de overheid, maar omdat die al jaren verstek laat gaan moeten we er zelf het beste van zien te maken met de individuele maatregelen in de eerste vijf plakjes.
Merk op dat geen van de bekende maatregelen hierboven op zich garanderen dat je een besmetting vermijdt. Met name de collectieve maatregelen rechts verlagen elk apart de kans op besmetting misschien maar met 50%. Als je ze echter consequent inzet zal het verspreidingsgetal R onder de 1 zakken, zodat elke uitbraak snel (exponentieel) zal uitdoven. Dan zijn we dus allemaal veilig! Juist dát is het cruciale belang van de collectieve maatregelen.
Zie ook onze uitgewerkte strategieën om de pandemie te bedwingen:
- Pandemieregels van de Goede Pandemie Praktijk
- Plan van het World Health Network met massaal testen
- Een haalbaar en afdoende geacht alternatief voor de gecompliceerde en onwerkbare maatregelenladders van VWS onder Ernst Kuipers:
